Fot. Shutterstock
O tym, jak możemy ułatwić dziecku zaprzyjaźnienie się ze szkołą, opowiada nam Dorota Gromnicka – psycholog, psychoterapeuta w Ośrodku Psychoterapii i Rozwoju „Strefa Zmiany”, www.strefazmiany.pl
Rozpoczęcie nauki szkolnej to istotna zmiana w życiu dziecka. Stanie się ono uczestnikiem mnóstwa sytuacji, dzięki którym będzie mogło poznawać siebie oraz otaczający je świat. Przed nim nowe obowiązki, zdobywanie wiedzy, sytuacje wymagające samodzielności. Twoim zadaniem nie jest eliminowanie każdej przeszkody, ale stwarzanie warunków do jej pokonywania i tym samym do wzmacniania w dziecku poczucia wartości. Nie pozwól też, by twoje złe wspomnienia ze szkoły, obciążyły dziecko.
I dziecko, i rodzic przeżywają szkołę
Należy pamiętać, że rozpoczęcie nauki jest bardzo ważnym momentem w życiu zarówno dziecka, jak i rodzica. Nasza pociecha w pewnym sensie żegna się z beztroskim światem. Będzie oceniana przez nauczycieli, rówieśników i ciebie, co bywa trudne do przyjęcia, jednak bez takich informacji zwrotnych nie może się prawidłowo rozwijać. Pojawiać się będą przed nią nowe wyzwania, w których będą potrzebne coraz to bardziej skomplikowane umiejętności i kompetencje. Jeśli te wyzwania nie będą przerastać możliwości dziecka, ma ono zapewnione bezpieczeństwo i mądrą pomoc dorosłych, staną się one trampoliną, od której będzie się odbijać coraz wyżej.
Jak sprawić, aby początki szkoły były przygodą a nie falstartem?
Dziecko ma w sobie naturalną tendencję do poznawania tego, co nowe. Potrafi też przystosowywać się do różnych warunków. Musi czuć jednak nasze wsparcie i zainteresowanie jego problemami, dzięki temu będzie się czuło silniejsze. Przed nami wielkie wyzwanie; musimy znaleźć równowagę między wspieraniem a wymaganiem, chronieniem a dawaniem swobody, byciem przy dziecku a byciem obok niego…
Przygotowanie dziecka do szkoły tak naprawdę powinno zacząć się na wiele miesięcy przed 1 września. Zachęcajmy dziecko do otwartości, poznawania kolegów, wypełniania obowiązków, rozwiązywania podwórkowych konfliktów, uczmy rozmawiać o tym, jak minął dzień i co ważnego się wydarzyło. Wówczas przejście w kolejny etap edukacyjny będzie łagodniejszy. Jak jeszcze możemy pomóc dziecku? Przeprowadźmy z nim trening.
Szczegóły treningu
- Stwórz pogodną wizję szkoły
Poruszaj z dzieckiem temat szkoły. Mów o niej pogodnie, wzbudzając ciekawość dziecka, podkreślając, co jest w niej dobrego. Rozmawiaj z dzieckiem o tym, co będzie. Opowiedz, jak mogą wyglądać zajęcia. Pójdźcie razem do szkoły, nim podejmie w niej naukę, niech zobaczy budynek, dzieci, poobserwuje ciszę na korytarzu podczas lekcji i gwar przerwy. Nigdy nie strasz szkołą („w szkole cię nauczą dyscypliny”, „skończy się zabawa”), aby nie kojarzyła mu się z czymś nieprzyjemnym.
- Wprowadź odpowiedni rytm dnia
Jeśli twoje dziecko nie jest przyzwyczajone do porannego wstawania, już w wakacje kładź je wcześniej i rób mu pobudki. Wprowadzaj obowiązki, tak aby w ciągu dnia był czas na pracę i zabawę.
- Wzmacniaj mocne strony
Zastanów się, jakie zalety ma twoje dziecko. Wychwalaj wszystko to, co w nim dobre. Możesz zestawiać czekające go wyzwania z posiadanymi przez niego cechami: „Będziesz uczył się czytać, a już tak ładnie składasz literki”, „Trzeba będzie słuchać pani i ty to potrafisz”, „Poznasz nowych kolegów, a dzieci chętnie się z tobą bawią i cię lubią”.
- Zorganizuj miejsce nauki
Dziecko musi mieć w domu swój kącik do odrabiania lekcji i atmosferę sprzyjającą koncentracji. Niech weźmie udział w jego urządzaniu, wybierze biurko, kolor krzesła czy choćby lampkę. Razem wybierzcie podręczniki i przybory szkolne. Zaplanuj czas tak, abyście mogli zrobić to bez pośpiechu, nerwów.
- Rozmawiaj o trudnych sytuacjach
Przygotuj dziecko na ewentualne trudności. Staraj się mówić o nich luźno, aby nie brzmiały jak groźby. Ważne, aby poruszyć z dzieckiem tematy dotyczące agresji ze strony kolegów, nieporozumień z nauczycielami, co zrobić, jak coś w szkole zgubi czy zapomni czegoś wziąć. Nigdy nie lekceważ dziecka, gdy mówi ci o swoich kłopotach.
- Pomagaj mądrze
Nie wyręczaj dziecka podczas nauki i odrabiania zadań domowych. Bądź obecny przy odrabianiu lekcji, chwal. Pozwalaj mu rozwijać się w zgodzie z jego zainteresowaniami i we właściwym jemu tempie. Na bok odłóż swoje ambicje, licz się z indywidualnymi możliwościami twojego dziecka. W ten sposób nie będziesz wytwarzać presji. Ucz ponosić konsekwencje swoich czynów. Jeśli zapomni odrobić lekcje, nie nauczy się, nie chroń go przed złą oceną. Pamiętaj także o nagrodach za sukcesy. Staraj się, aby nie były one materialne, wystarczy pochwała, wspólne pójście do kina czy na basen.
- Reaguj na trudności edukacyjne
Jeśli zauważysz, że dziecko boi się jakiegoś przedmiotu czy zadania – być może jest to znak, że coś je przerasta. Kiedy dostaniesz informacje, że z czymś sobie nie radzi, koniecznie skonsultuj to ze specjalistą. Porozmawiaj z nauczycielem, udaj się do poradni. Wczesna interwencja powinna pomóc i zapobiec nadmiernemu stresowi i zaległościom.
- Bądź obecny w jego życiu
Obecność rodzica przejawia się w zaspokajaniu potrzeb dziecka. Dziecko dobrze ubrane, posiadające wszystkie przybory i książki nie będzie szczęśliwe, jeśli rodzic nie okaże mu codziennego zainteresowania. Pytaj więc dziecko o to, co robiło w ciągu dnia, o czym rozmawiało z kolegami, co mówiła nauczycielka. Bądź na bieżąco z tym, co przeżywa, co jest dla niego ważne. Pozwoli mu to rozładować ewentualne napięcie, tobie da ogląd sytuacji, umocni między wami więź.
Polecane książki:
- Duclos Germain, Duclos Martin, „Jak nauczyć dziecko odpowiedzialności”, wyd. Świat Książki, 2007
- Goleman Daniel, Lantieri Linda, „Rozwój inteligencji emocjonalnej twojego dziecka. Przewodnik świadomego rodzica”, wyd. Helion, Gliwice 2009
- Herbert Martin „Co wolno dziecku? Rozsądne ustalanie granic”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2013
- Rudnicka Magdalena, „Moje dziecko idzie do szkoły. Poradnik dla rodziców”, wyd. Telbit, Warszawa 2005
- Weston Denise Chapman, Weston Mark S., „Co dzień mądrzejsze. 365 gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencję emocjonalną dziecka”, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2005
- Zarzycka Irena, „Wesoła szkoła. Poradnik dla rodziców pierwszoklasistów”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006
