Żyjemy w czasach, w których dążenie do osiągnięcia harmonii jest czymś naturalnym. Chcemy podążać za modnymi trendami również dotyczącymi zdrowego stylu życia. Często wyciskamy siódme poty na treningach, stosujemy innowacyjne „diety cud” oraz szukamy nowych superfoodsów, które rozwiążą nasze problemy dietetyczne. Wszystko po to, aby osiągnąć zamierzone cele, mieć ładną sylwetkę i dobrą kondycję, jak piękni ludzie na okładkach znanych magazynów. Warto jednak zastanowić się, czy restrykcje żywieniowe są odpowiednie dla każdego i czy warto podążać za dietetycznymi modami? A co jeśli najnowsze badania naukowe całkowicie zaprzeczają temu, czego uczono nas od tak wielu lat?
Dietetyka jest stosunkowo młodą nauką, mimo że już starożytni Grecy organizowali uczty, które były niezwykle istotnym aspektem ich życia. Badania nad wpływem spożywanego pokarmu na ludzki organizm zaczęto jednak prowadzić zaledwie ok. 100 lat temu. W tym czasie opublikowano wiele teorii, zaleceń, a także modeli żywieniowych, często bardzo sprzecznych. Większość z nas miała z pewnością do czynienia chociaż z jedną z modnych diet, czy to głodówka kopenhaska, dieta Kwaśniewskiego lub dieta Dukana. Autor ostatniej, którą zastosowały miliony osób na całym świecie, został oskarżony przez innego francuskiego dietetyka o to, że dieta opierająca się głównie na białkach jest szkodliwa dla organizmu człowieka i może powodować zagrożenie dla zdrowia. Dr Dukan sprawę przegrał… Zgodnie z zasadami dobrych praktyk tak eliminacyjne diety powinny być stosowane przede wszystkim z rozwagą, tylko i wyłącznie w oparciu o protokoły terapeutyczne, ponieważ nie są przeznaczone dla wszystkich. Może nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że niedobory tłuszczów, witamin i mikroskładników oraz brak podaży minimalnej ilości węglowodanów w diecie może skutkować ogólnym osłabieniem organizmu, pogorszoną pracą hormonów, problemami z koncentracją i myśleniem, pogorszeniem stanu włosów i paznokci, a w dłuższej perspektywie wpływać na pojawienie się chorób.
Patrycja Michałowska, dietetyk
Monitoring trendów
Właśnie dlatego, chcąc rozpocząć kolejną restrykcyjną dietę (niezawierającą wszystkich niezbędnych składników odżywczych czy niepokrywającą zapotrzebowania na podstawową przemianę materii), warto zastanowić się czy podążanie za trendami jest warte poświęcenia naszego zdrowia i energii.
Popularna w ostatnim czasie dieta paleo, która zakłada, że powinniśmy żywić się w sposób podobny do naszych przodków, posiada swoich zwolenników i przeciwników, a także dużo plusów i minusów (jak zresztą większość modnych modeli żywieniowych). W końcu na przestrzeni lat nasz organizm znacząco ewoluował w relacji do zmieniającego się świata. Tutaj już można polemizować.
Dotychczas zostało obalonych wiele mitów odnośnie żywienia, składników niekorzystnie wpływających na nasze zdrowie czy zasad zdrowego odżywiania. Może ktoś pamięta plakaty z hasłem: „cukier krzepi”? Wiele, często starszych osób, wciąż wierzy, że cukier dodaje energii i jest dobry dla dziecka. Kto z nas ograniczał liczbę spożytych jajek, a raczej żółtek przez zawarty w nich „szkodliwy” cholesterol, którego nadmierne spożycie miało powodować między innymi miażdżycę? Dziś wiemy, że nie tylko pełnowartościowe białko jaja kurzego warto jeść, ale że przede wszystkim bogate w witaminy (A, D, E oraz z grupy B) oraz składniki mineralne (żelazo, cynk) żółtko wpływa pozytywnie na nasz organizm.
Historyczne odkrycie
Najnowszym, przełomowym w dziedzinie zdrowia i dietetyki odkryciem są wyniki badań polskich naukowców, wykazujące, że zwiększone spożycie tłuszczów nasyconych nie tylko nie szkodzi, ale też zmniejsza ryzyko udarów i zawałów serca. Dotychczasowe rekomendacje WHO zalecały, aby tłuszcze nasycone (pochodzenia zwierzęcego) stanowiły do 10% całkowitego zapotrzebowania na energię z tłuszczy. Naukowcy z Polski, w międzynarodowym badaniu populacji odkryli jednak, że wartości poniżej oraz powyżej 10% są równie niekorzystne dla zdrowia. Na tym przykładzie widzimy, jak skrajnie odmienne mogą być „drogi żywieniowe”.
Warto więc przede wszystkim zachować umiar i rozsądek. Nie brnąć w restrykcje żywieniowe i być otwartym na nowe smaki oraz dobre rozwiązania dietetyczne. Organizm potrzebuje homeostazy, aby funkcjonować prawidłowo. Może w związku z tym warto tym razem czerpać inspirację od Matki Natury?
Czy istnieje jedna dieta idealna dla każdego? Nie. Jednak każdy może znaleźć sposób żywienia idealny dla siebie, pod warunkiem że jadłospis jest odpowiednio zbilansowany pod daną osobę. Nie istnieje jeden czy nawet kilka modeli żywieniowych stanowiących podium wśród diet idealnych. Może warto zaufać swojej intuicji lub najlepiej dobremu dietetykowi?
Tekst Patrycja Michałowska, dietetyk 4Faces, Avenida Poznań
